Unicornlar son 1 yılda %19 artış göstererek toplamda 1147 sayısına ulaştı.

CB Insights’ın her yıl 6 aylık periyotlarla güncellenen, küresel unicorn listesi kısa süre önce yayınlandı. Ekip olarak dikkatimizi çeken güncel listenin değişen verilerini sizlerle paylaşmak istedim.

Yazıda öncelikle, 2022 unicorn listesinde dikkatimizi çeken verileri görselleştirecek, daha sonra sağlık teknolojilerindeki eğilimlerine bakacağız. Ayrıca sağlık teknolojileri alanında 2022’nin devamında yaşanmasını beklediğim gelişmeleri paylaşacağım. Herkes için keyifli bir okuma olmasını dilerim.

Unicorn şirketlerin coğrafi dağılımları artık daha çeşitli

CB Insights’ın verileri dikkate alındığında artık unicorn şirketlerin dünya geneline dağıldığı ve hatta tarihsel süreçten farklı olarak farklı ülkelerden şirketlerin listeye dahil olması anlamında çeşitliliğinin arttığı söylenebilir.

Şekil 1. Coğrafi olarak dağıtılmış unicorn sayılarının ülkelere göre haritalandırılması

Güncel ülke/şehir veriler ışığında de çeşitlilik artışının devam ettiğini ve geçmişte ABD’nin mutlak baskınlığının Avrupa ve Asya ülkelerine doğru kaydığı söylenebilir. Avrupa’da ise Batı Avrupa ülkelerinin ön planda olduklarını ve son yıllarda Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinin de listede yer almaya başladıkları gözlemlenebilir. Türkiye'nin de artık 3 şirketle listede yer alması heyecan verici fakat bir diğer gelişmekte ülke olan Brezilya'daki 17 unicorn'u görünce bu konudaki gelişmelerin hızla devam etmesi gereği açıkça görünüyor.

Unicorn sayısında yükseliş hızla devam ediyor

2020 yılında 2021 yılına doğru geçişte neredeyse 2 katın üzerinde bir artışın yaşandığı, ismini belki de artık “unicorn dünyası” olarak koyduğumuz bu yeni dünyada, sayıların artmaya devam ettiğini görülebilir.

Ancak 2021’e geçişte yaşanan tarihi artış hızının da azaldığından bahsedebiliriz. Girişimcilik dünyasının abartılı ihtişamlı yüzü burada da kendini gösteriyor ve 2022 yılında yaklaşık 180 şirket bu listeye dahil olurken kaç şirketin listeden ayrıldığına ilişkin bir veri sunulmuyor.

Bu sene öne çıkan teknolojiler

2021 yılında pandemi sonrası yapılan yatırımların ardından sağlık teknolojilerinin hızla ilk 5 sıraya hızla yükseldiği söylenebilir. E-ticaretten sonra ve yapay zeka teknolojilerinden önce en çok yatırım alan 4. endüstri olarak verilerde yer aldığından bahsedebiliriz. Bahsi geçen listede, ilk sırada belirli bir süredir de olduğu gibi fintech yer alırken, 2. sırada yazılım hizmetlerinin bulunduğu görülebilir. Fintech in uzun zamandır yatırımcıların ilgi odağı olduğunu ve yerini kaptırmaya niyetli olmadığını söyleyebiliyoruz.

Ancak E-ticaret ve sağlık teknolojileri arasındaki makasın yıllar içerisinde kapandığından bahsedilebilir. Küresel ekonomik daralma ve krizle beraber gelen dalgadan e-ticaretin fazlasıyla etkilendiğini ancak pandemi sürecinin sağlık teknolojilerine olan ilgiyi arttırdığı ve bu endüstrideki gelişme trendlerinin e-ticareti yakalamak üzere ivmelendiği düşünülebilir. Verilere bakınca, yakın gelecekte sağlık teknolojileri ve yapay zeka alanında faaliyet gösteren şirketlerin yatırımcıların daha çok ilgisini çekeceğini söylemek mümkün. Buradan hareketle sağlık sektöründeki sorunlara teknoloji düzeyi yüksek yapay zeka entegreli çözümler üretilmesi gündemde olmaya devam edecek gibi görünüyor.

Grafik 2. Küresel unicorn listesinde endüstrilere göre şirket sayıları (turuncu) ve şirket değerleri (kırmızı)

Bu sene öne çıkan teknolojiler

2021 yılında pandemi sonrası yapılan yatırımların ardından sağlık teknolojilerinin hızla ilk 5 sıraya hızla yükseldiği söylenebilir. E-ticaretten sonra ve yapay zeka teknolojilerinden önce en çok yatırım alan 4. endüstri olarak verilerde yer aldığından bahsedebiliriz. Bahsi geçen listede, ilk sırada belirli bir süredir de olduğu gibi fintech yer alırken, 2. sırada yazılım hizmetlerinin bulunduğu görülebilir. Fintech in uzun zamandır yatırımcıların ilgi odağı olduğunu ve yerini kaptırmaya niyetli olmadığını söyleyebiliyoruz.

Ancak E-ticaret ve sağlık teknolojileri arasındaki makasın yıllar içerisinde kapandığından bahsedilebilir. Küresel ekonomik daralma ve krizle beraber gelen dalgadan e-ticaretin fazlasıyla etkilendiğini ancak pandemi sürecinin sağlık teknolojilerine olan ilgiyi arttırdığı ve bu endüstrideki gelişme trendlerinin e-ticareti yakalamak üzere ivmelendiği düşünülebilir. Verilere bakınca, yakın gelecekte sağlık teknolojileri ve yapay zeka alanında faaliyet gösteren şirketlerin yatırımcıların daha çok ilgisini çekeceğini söylemek mümkün. Buradan hareketle sağlık sektöründeki sorunlara teknoloji düzeyi yüksek yapay zeka entegreli çözümler üretilmesi gündemde olmaya devam edecek gibi görünüyor.

Grafik 2. Küresel unicorn listesinde endüstrilere göre şirket sayıları (turuncu) ve şirket değerleri (kırmızı)

Sağlık Teknolojileri tarihi rekor seviyesine yakın seyrediyor

Küreselde 2021 yılında tam 51 şirketin 1$B’ın üzerinde değerleme ile yatırım alarak listeye tarihi rekor gidişine şahit olunmuştu. Dolayısıyla 2020 yılında 31 $B değerlemesi bulunan sağlık teknolojilerinin pandeminin de etkisiyle yaklaşık 85$B seviyesine yaklaşmıştı. Buna ek olarak, 2022’nin ilk 6 ayında ise 25$B bir tutarın yakalanmış olduğunu ve her şey aynı hızla devam ederse 2022 nin 50$B seviyesinde bir değer ile kapanacağı öngörülebilir.

Dolayısıyla here ne kadar 2021 ile 2022 listelerine giren sağlık endüstrisi şirket sayılarında fark olsa da 2021 yılında kurulan toplam şirket sayısının daha fazla olduğunu göz önünde bulundurursak bu artış normal karşılanabilir. 2021 yılında sağlık şirketi sayısı / toplam şirket oranının 2022 yılı oranına (yaklaşık %8) eşit olduğunu düşünürsek bu azalmanın pandemi sonrası küresel ekonomik daralma ile alakalı bir durum olduğu değerlendirilebilir.

Grafik 3. Sağlık unicornları toplam değerlerinin yıllık değişimi(solda), şirket sayılarındaki yıllara göre değişim (sağda)

Verilere göre, 2021 yılında listeye dahil olan sağlık hizmetleri şirket sayısındaki artış hızının 2022 yılında azalma yaşadığı görülmektedir. Hiç kuşkusuz bu durum pandemi etkisinin kırılmaya başlaması ile açıklanabilir. Ancak her durumda, 2022 rakamlarının pandemi öncesi rakamlardan fazla olduğu aşikardır. Sonuç olarak 2022 verilerinden yola çıkarak sağlık teknolojileri alanına yatırımların post-pandemi döneminde de devam edeceği söylenebilir.

Grafik 4. 20220 Unicorn listesinde bulunan şirketlerin aldıkları değerleme üzerinden sıralanması

LİSTEDEN SAĞLIK TEKNOLOJİLERİ İLE İLGİLİ ÖNE ÇIKAN KONULAR:

• Sağlık teknolojileri alanında milyar dolarlık şirketler var; Listenin başında 12.6 $B değerlemeye ulaşan Devoted Health, llc yer aliyor. 2017 yılında kurulan şirket ABD’de uçtan uca sağlık hizmetinin doğrudan müşterilere ulaştırılması ile ilgileniyor.

• Sağlık sektörüne ilgi artıyor; özellikle pandemi ile birlikte sağlık sektöründe dijitalleşmenin ivmelendiği, bu ivmeden yararlanmak isteyen girişimcilerin yapay zeka ile sağlığı birleştiren çözümler sunmasının hızla büyümeleri ve yatırım almaları için iyi bir fırsat olduğu söylenebilir.

• Türk sağlık girişimcisi 2. sırada; Osman Kibar tarafından 2008 yılında kurulan ve 12 $B değerleme ile 2. sırada bulunan Biosplice Therapeutics, hastaların alternatif yöntemlerle birinci sınıf tedavi sunarak eski sağlıklarına geri dönmelerine olanak sağlıyor.

• Yatırımcı profili; sağlık teknolojileri alanında en çok yatırım yapan fonlar arasında, Andreessen Horowitz ve IKEA GreenTech başı çekiyor. Yatırım alan şirketler arasında halen ABD’de kurulan şirketler ciddi bir paya sahip.